Apel Koalicji Ratujmy Rzeki w sprawie projektu budżetu na rok 2024 w dziale 22 Gospodarka wodna
Szanowni Państwo,
Polityka PiS dotycząca wody była dewastująca dla zasobów wodnych kraju i wielokrotnie przez Koalicję Ratujmy Rzeki krytykowana. Gospodarowanie wodą to nie lanie betonu do rzek i budowa autostrad wodnych. Negatywne skutki takiego technokratycznego podejścia były i są widoczne po katastrofie na Odrze w 2022 r. Koalicja 15 października deklarowała radykalną zmianę tej polityki.
Dokonując świątecznej oceny rządowego projektu ustawy budżetowej na rok 2024 w części dot. gospodarki wodnej byliśmy pełni nadziei, iż będzie on choćby w części odzwierciedleniem obietnic wyborczych i umowy koalicyjnej. Niestety, analiza dostępnych dokumentów i stenogramu posiedzenia Komisji Gospodarki Morskiej Żeglugi Śródlądowej pokazuje, że projekt budżetu nie tylko nie przybliża nas do spełnienia wyborczych obietnic Koalicji 15 października, ale znacząco nas od nich oddala.
Z przyczyn obiektywnych zaplanowane wydatki PGW WP i lista inwestycji w Projekcie budżetu na 2024 rok Ministerstwa Infrastruktury to scheda po ministrze Marku Gróbarczyku i podległych mu ciałach, a nie plany Koalicji. Choć jesteśmy w pełni świadomi uwarunkowań politycznych i presji szybkiego uchwalenia ustawy budżetowej przez Sejm i Senat, apelujemy o modyfikację planowanych wydatków, z zastosowaniem kryterium “Mniej betonu, więcej renaturyzacji”. Apelujemy o natychmiastowe wykreślenie tych inwestycji, które, nie mają obiektywnego uzasadnienia ekonomicznego i społecznego. Tych, których cele to lista życzeń ustępującej władzy, a nie rzeczywista odpowiedź na potrzeby współczesnego społeczeństwa, które obciążają budżet Państwa i generują niepotrzebne koszty. A jednocześnie, wbrew przedwyborczym obietnicom poszczególnych partii koalicyjnych i deklaracjom Premiera składanym w expose - nieodwracalnie dewastującym nasze rzeki. Lista szkodliwych inwestycji, na które zaplanowano w 2024 roku w wydatkach budżetu państwa na działalność PGW WP 250 mln zł, jest długa, tu wymieniamy te najbardziej absurdalne, społecznie i środowiskowo szkodliwe, ekonomicznie nieuzasadnione z listy “Dotacja celowa na inwestycje w obszarze gospodarki wodnej” :
1. Stopień wodny Siarzewo na dolnej Wiśle, na liście nazwany propagandowo „Ochrona przed wodami powodziowymi dolnego odcinka Wisły od Włocławka do jej ujścia do Zatoki - stopień wodny poniżej Włocławka” (całkowity koszt 7,6 mld zł, inwestycja nieefektywna ekonomicznie - wg analizy finansowej wykonanej dla Wód Polskich w 2020 r. przy nakładach 4,4 mld strata mierzona IRR wyniosłaby -1,5 mld zł!; nie uzyskano ostatecznej decyzji środowiskowej, a postępowanie odwoławcze trwa 6 lat!);
2. Zbiornik Kąty Myscowa na Wisłoce (wg niezależnych ekspertyz oraz analiz zamówionych przez PGW Wody Polskie - zbiornik nie ma znaczenia przeciwpowodziowego dla doliny Wisłoki, gdyż ochroni mniej osób niż trzeba wysiedlić pod jego budowę, postępowanie w sprawie decyzji środowiskowej toczy się już ponad 10 lat);
3. Ochrona przeciwpowodziowa i osiągnięcie korzystnego bilansu wodnego w rejonie Odry Środkowej – cofka stopnia wodnego Malczyce (kolejna inwestycja dot. stopnia Malczyce, na którym kilkukrotnie przecinano wstęgę z okazji zakończenia budowy, a którego koszt urósł z 0,6 mld zł do 1,4 mld zł, a, kompensacje określone w decyzji środowiskowej nie zostały w pełni wykonane);
4. Odbudowa budowli regulacyjnych na dolnej Wiśle (3 pozycje na liście, w sumie 215 km rzeki, w praktyce oznacza budowę budowli regulacyjnych, nie ma żadnych analiz efektywności ekonomicznej, nie złożono nawet wniosku o decyzję środowiskową, najbardziej optymistyczne prognozy w rządowym dokumencie “Zagospodarowanie dolnej Wisły” wskazują, że transport towarów dolną Wisłą obsłuży co najwyżej 0,4% przeładunków portu Gdańsk);
5. Zbiornik przeciwpowodziowy Kotlarnia na rzece Bierawce (brak dowodów na rzeczywiste znaczenie przeciwpowodziowe, ogromne ryzyko budowy “wylęgarni” złotych alg, bo Bierawka to jeden z najbardziej zasolonych dopływów Odry, a stojąca woda sprzyja zakwitom glonów).
Domagamy się również wstrzymania regulacji Odry finansowanej m.in. z kredytu Banku Światowego (416,1 mln zł) oraz z Banku Rozwoju Rady Europy (375,5 mln zł) i bezzwłocznej rewizji wydatków planowanych w ramach Projektu ochrony przeciwpowodziowej w dorzeczu Odry i Wisły.
Koalicja Ratujmy Rzeki rekomenduje przyjęcie najbardziej racjonalnego i najprostszego z punktu widzenia umowy koalicyjnej rozwiązania - wykreślenie wszystkich inwestycji ze wspomnianej listy i przeznaczenie części zaoszczędzonych środków na wdrożenie Krajowego Programu Renaturyzacji Wód Powierzchniowych, który został w roku 2020 opracowany na zamówienie PGW WP, ale który nie doczekał się wdrożenia.
W perspektywie zmian budżetu na 2024 r. oraz średnio i długoterminowej deklarujemy współpracę z resortem odpowiedzialnym za gospodarkę wodną w kompleksowej ocenie planowanych działań i wydatków, tak by w dobie zmian klimatu rzeczywiście zapewniały Polkom i Polakom dostęp do czystej wody i minimalizowały negatywne skutki powodzi i susz.
Z poważaniem
w imieniu Koalicji Ratujmy Rzeki:
Fundacja EkoRozwoju – Krzysztof Smolnicki, Prezes;
Fundacja Greenmind – Jacek Engel, Prezes Zarządu;
Fundacja WWF Polska – Piotr Nieznański, Ekspert ds. polityki środowiskowej;
Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków – Justyna Choroś, Liderka zespołu zmian systemowych i rzecznictwa;
Sekcja Przyjaciół Raby Koła Raba Polskiego Związku Wędkarskiego – Paweł Augustynek Halny, Przewodniczący;
Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA – Radosław Gawlik, Prezes;
Stowarzyszenie Ekologiczno-Kulturalne Klub Gaja – Jacek Bożek, Prezes;
Towarzystwo na rzecz Ziemi – Karol Ciężak, Członek Zarządu;
Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć – Rafał Rykowski, Specjalista ds. komunikacji.
Otrzymują:
Minister Finansów, Pan Andrzej Domański
Minister Infrastruktury, Pan Dariusz Klimczak
Minister Klimatu i Środowiska, Pani Paulina Hennig-Kloska
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury, Pan Arkadiusz Marchewka
Członkinie i Członkowie Komisji Finansów Publicznych z Koalicji 15 Października
Członkinie i Członkowie Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej Koalicji 15 Października